W związku ze światową sytuacją epidemiologiczną, wszyscy zostaliśmy poddani pewnym obostrzeniom i nakazom, które obligują do określonych zachowań i przestrzegania procedur. Zamknięto szkoły i przedszkola, ograniczono możliwość poruszania się po mieście
i narzucono pracę zdalną lub wielu osobom ograniczono ją w ogóle. To co dzieje się w naszym życiu jest nowe, a przez to może być trudne i stresujące dla wszystkich. Burzy to pewnego rodzaju stały rytm i schematy, które są dla większości z nas bezpieczne. Przewidywalność
i struktura dnia jest istotna również z punktu widzenia funkcjonowania dzieci z ASD. Sytuacja jakiej jesteśmy świadkami, utrzymywać się będzie przez najbliższy czas. Warto zatem podjąć rozmowy z dzieckiem ze spektrum autyzmu na temat obecnych wydarzeń. Ważne jest abyśmy podczas takiej rozmowy sami zachowali spokój, podając fakty dotyczące choroby oraz sposoby na uniknięcie zarażenia. Powstało wiele przyjaznych animacji, wyjaśniających czym jest COVID-19, instruujących jak dbać o siebie i innych w tym trudnym czasie oraz mówiących, jakie emocje mogą towarzyszyć dzieciom w obecnej sytuacji.
Rozmawiając z dzieckiem ze spektrum autyzmu na temat COVID-19 należy podawać fakty dotyczące tej choroby i zapewnić, że stosując odpowiednie środki jesteście w stanie się jej wystrzec i poradzić sobie w tej sytuacji. Wiedzę powinno się przekazywać zrozumiałym dla dziecka językiem i podawać proste przykłady, tak aby dziecko dokładnie zrozumiało zaistniałą sytuację (np. młodszy dzieciom możemy powiedzieć, że są zarazki, przez które ludzie chorują, ale my nie zachorujemy, jeśli będziemy myć ręce, zasłaniać usta i nos na spacerze). Warto podkreślić, że w tym szczególnym czasie, kiedy na bieżąco śledzimy doniesienia o sytuacji światowej, dziecko nie miało częstego dostępu do tych wiadomości. Zbyt duża ich ilość podawana przez radio, internet i telewizję może powodować dezinformację, która w rezultacie wzmaga poczucie lęku.
Przydatne materiały dla rodziców i specjalistów dotyczące aktualnej pandemii:
- https://www.youtube.com/watch?v=vgOjaF_ZZgg&feature=youtu.be – Bajka o wirusie z koroną. Czyta Jarosław Boberek.
- https://www.youtube.com/watch?v=H0mx90NbvuM&feature=youtu.be – Animacja o wirusie dla trochę starszych dzieci.
- https://www.medexpress.pl/uploads/files/20200315-121750-dzieci-koronawirus-poradnik.pdf – Cześć, jestem wirus! / #COVIBOOK – książka w formacie pdf autorstwa Manueli Molina na temat COVID-19. Publikacja została już przetłumaczona na ponad 20 języków. Jak zaznacza sama autorka książka ma ukoić lęk młodszych dzieci związany z aktualną sytuacją. Więcej informacji na stronie: https://www.mindheart.co/descargables
- https://www.wydawnictwoolesiejuk.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Koronawirus.pdf?fbclid=IwAR0Lvz4f6sqsv8S4tYsHKzFmBFZoqdFwZee7-KR08MtENHwhKHPH2IxgBWg – Pięknie zilustrowana książka o koronawirusie powstała dzięki Wydawnictwu Olesiejuk.
Koleją ważną rzeczą, którą należy zauważyć jest to, że codzienna rutyna, do której dziecko się przyzwyczaiło, uległa zmianie. Nie chodzi ono już do szkoły lub do przedszkola, a niektórzy rodzice pracują w domu zdalnie. Jest to zupełnie nowa, nieznana sytuacja, która może wywołać u dzieci lęk. Warto zastanowić się nad wprowadzeniem planu dnia, który pomoże dziecku zmniejszyć poczucie stresu i niepewności spowodowane obecną sytuacją. Istotne jest to, aby wspólnie ustalić nowy porządek dnia i wprowadzić kolejne zadania oraz obowiązki. Dobrym rozwiązaniem będzie zwizualizować go w postaci symboli oznaczających aktywności, fotografii lub jeśli dziecko potrafi czytać, etykiet. Dzięki temu łatwiej będzie zorganizować pracę w domu oraz znaleźć czas na wspólną zabawę.
W tym trudnym dla nas czasie warto zadbać szczególnie o odporność i aktywność fizyczną. Mimo że wychodzenie na świeże powietrze zostało ograniczone, przestrzeń domowa może być również świetnym polem do ćwiczeń i aktywności ruchowych. Wpłynie to pozytywnie na ogólny rozwój fizyczny, dostarczy odpowiednich bodźców sensorycznych co za tym idzie przełoży się na dobry sen. Bo jak powszechnie wiadomo zdrowy sen pomaga pozbyć się stresu i skutecznie poprawia nastrój.
Istotne jest także, aby rodzic zadbał o wewnętrzną harmonię i swój stan emocjonalny. Chwilę relaksu przed snem można poświęcić na kąpiel, lekturę książki czy ulubiony serial. Będzie to miało zbawienny wpływ na komfort psychiczny. Lepsze samopoczucie rodzica pozytywnie wpływa na stan dziecka. Pociecha widząc, że rodzic jest w dobrym nastroju, sama również będzie spokojniejsza.
Powyższe sposoby radzenia sobie w czasie epidemii są zaledwie propozycjami, które mogą pomóc przywrócić równowagę domową rodzicom i opiekunom dzieci w spektrum oraz samym pociechom. W swoim otoczeniu na pewno każdy ma osoby, które mogą ułatwić przejście przez ten trudny okres. Szczera rozmowa i prośba o pomoc może mieć zbawienny wpływ w wielu pod bramkowych sytuacjach.
Opracowanie: Marta Braniecka, Oliwia Bruska
i Joanna Czarnecka